Биохимия тест сұрақтары жауаптарымен
Биохимия пәнінен тест сұрақтары мен тес тапсырмалары барлығы 50 сұрақ. Тест жауаптарымен берілген.
1. Биохимияда полимер, ақуыз, нуклеин қышқылы, катализ, генетикалық код деген ұғымдар не себептен маңызды орын алады? 2. Дұрыс және органикалық көкөністермен тамақтануға қызығатын әріптесіңіз сізден несеп органикалық қосылыс па, әлде ол химиялық қосылыстар қатарына жата ма деп сұрады делік. Бұл сұраққа қалай жауап берер едіңіз? 3. Химия маманы Вёлер 1828 жылы ең алғаш рет органикалық қосылысты синтездеп алды (аммоний цианидінен несепті). Мұның биохимияға қосқан үлесі қандай деп ойлайсыз? 4. Төмендегі А- және Ә — бағаналарында берілген қосылыстардың атауына сәйкес келетін кұрылыстарды табыңыз; А — бағанада бірқатар маңызды функ- ционаддық топтардың атауы берілсе, Ә — бағанасында олардың құрылысын көрсету қажет.
Биохимияның органикалық химиядан айырмашылығы бар ма? Еріткіштер, концентрация, температура, жылдамдық, реакция өнімі, реакция бағыты және ішкі бақылау жүйесі сияқгы қасиетгерді есепке ала отырып, жауабыңызды сүйемелдеп беріңіз.
7. Не үшін кодталу жүйесінің дамуы жалпы тіршіліктің дамуында маңызды рөл аткарды? 8. Клеткалар клеткалық мембранасы жоқ, тек цитоплазма түріндегі құрылымнан пайда болған деген болжамды дәйекті деп санауға бола ма? 9. Негіздер немесе қьішқылдар сияқгы қарапайым химиялық катализдеуіштермен салыстырғанда, тірі организмдердегі ферменттік катализдеуіштердің кдндай ең негізгі екі артықшылығы бар? 10. Нуклеин қышқылдары әртүрлі төрт мономерден тұратын полимерлер болып табылады. Егер полимер 40 мономерден құралатын болса, онда олардан түзілетін алуан түрлі тізбектердің саны қанша болуы мүмкін? Оны Авогадро санымен қалай салыстыруға болады? 11. Тіршіліктің пайда болу теориясы бойынша, РНҚ- ның катализ бен кодтау жүй- есіндегі рөлі қандай? 12. Әдетге, ақуыздар әртүрлі 20 аминкышқылдарынан құралатын полимерлер. Олардан түзілуі мүмкін тізбектердің мөлшері Авогадро санына тең болу үшін қанша аминқышқылдық калдыктар қажет? 13. Тіршіліктің дамуында катализдің дамуы не үшін маңызды рөл атқарады? 14. Марсқа сапар жасау барысында оның беткі қабатында аминқышқылдардың бар екендігі анықталды. Не себептен бұл жаңалық ғалымдарды дүр сілкіндірді? 15. Көпжағдайда, РНҚ- ын биологиялықжағынанеңалғашқы «белсенді» құрылым деп атайды. РНҚ молекуласына тән қандай екі қасиет оның жалпы тіршілік эволюциясындағы маңызын айқын көрсетеді? Ой көмек: акуыздарда да, ДНҚ молекуласында да ондай екі қасиет жоқ. 16. Прокариотгар мен эукариоттардың ақуыз синтездеу аймақгарында айырмашылық бар ма? 17. Прокариотгар мен эукариоттар арасындағы бес айырмашылықты атаңыз. 18. Белгілі бір ғалым митохондрияның ашылуы оның бактериядан табылуының арқасында деп мәлімдеді. Бұл пікірде дәйектілік бар ма? 19. Құрылысы мен қызметі жағынан келесі органеллалардың бір бірінен қандай айырмашылығы бар: Гольджи кұрылымы, лизосомалар, пероксисомалар, глиоксисомалар. Олардың өзара қандай ұқсастықгары бар? 20. Қандай органеллаларда Д Н Қ бар? 21. Өсімдік клеткасының суретін салып, оның құрамдас бөліктерінің аталуы мен қызметін айтып беріңіз. 22. Қуат бөле жүретін реакциялар қай жерде жүзеге асырылады?
23. Жануарларға тән клетканың суретін салып, оның кұрамдас бөліктерінің аталуы мен қызметін айтып беріңіз. 24. Фотосинтездеуші бактериялар мен жасыл өсімдіктердің фотосинтездік құрылымы арасында қандай айырмашылықбар? 25. Қандай органеллалар қос мембранамен қоршалған? 26. Бес патшалықтың кайсысы прокариоттардан тұрады? Эукариоттардан тұратын патшалықтарды атаңыз? 27. Жалпы тірі организмдердің үлкен үш топқа жіктелу жүйесі бойынша қандай топтарға бөлінетінін атаңыз? Бұл жіктеу жүйесінің бес патшалыққа бөлу жүйесінен қандай айырмашылығы бар екендігін аныктаңыз. 28. Жалпы тірі организмдер қандай бес патшалыққа жіктеледі? Әрбір патшалыкка жататын организмдердің кемінде бір түрін атаңыз. 29. Археологиялық қазбаларды зерттеу нәтижесі бойынша прокариотгар шамамен 3.5 млрд. жыл бұрын тіршілік ете бастаған, ал эукариоттар шамамен 1.5 млрд. жыл бұрын пайда болған. Не себептен прокариоттармен салыстырғанда эукариотгар эволюциялық тұрғьщан алғанда аз уақыт өткеніне қарамастан сансыз көп түрлерге бөлініп үлгерген деп ойлайсыз? 30. Эукариоттардың прокариоттардан қандай артықшылығы бар? 31. Митохондриялар мен хлоропласттардың құрамындағы ДНҚ молекуласы эукариоттардағы ядролық ДНҚ-на емес, прокариоттардың ДНҚ молекула- сына көбірек ұқсас келеді. Бұл мәліметгің негізінде, эукариотгардын шығу тегі туралы қандай болжам жасауға болады? 32. Қандай үдерістер айтарлықтай тиімді: қуат бөле жүретін үдерістер ме, әлде куат қажет ететін үдерістер ме? 33. Термодинамикадағы спонтанды реакциялар ұғымы жылдам жүретін реакциялар деген мағынаны білдіреді деуге бола ма? 34. Несеп суда өте жақсы ериді, бірақ оның еруі барысында судың температурасы бірден төмендейді. Неге? 35. 23°С температурада жүретін реакцияның А О = 1 кДж моль1. Не үшін температура көрсеткіші 37 °С болғанда бұл реакция спонтанды болуы мүмкін? Ой көмек: 35, 37 және 41-ші сұрақгарға Д С — АН- Т (А5) теңдеуінің негізінде жауап беруге болады. 36. АҮФ—АЕФ + Р. үдерісі барысында энтропияның төмендеуі немесе жоғарылауы мүмкін бе? Неге? 37. Не үшін АО шамасының мәндерін көрсететін кесте құру барысындатемпература көрсеткішін міндетгі түрде анықгап отыру қажет? 38. Төменде берілген реакциялардың қайсысы спонтанды болып табылады? Әрбір реакцияға жеке тоқталыңыз: а) АҮФ- тың АЕФ және Р. дейін гидролизденуі ә) Организмдегі глюкозаның С 02 мен Н20 дейін тотығуы б) АЕФ-тың АҮФ-қа дейін фосфорлануы в) Фотосинтез барысында С 02 және Н20-дан глюкоза мен 0 2-нің түзілуі. 39. Төменде келтірілген мысалдардың ішінде қандай құбылыстың жүзеге асуы барысында энтропия жоғарылайды? Неге? Әрбір жағдайды жеке түсіндіріп
беріңіз. а) Ашық қалған аммиак немесе мүсәтір спиртінің иісі бүкіл бөлмеге тарала бастады. ә) Натрий хлоридінің суда еруі б) Ақуыздың аминкышқылдарға дейін толық түрде ыдырауы. 40. Келесі реакцияның Д8 А8 , және Д8 .белгілеңіз: г әлем., жүйе. қорш. Полярлы емес ерігіш зат + Н20 — ерітінді Әрбір жауапты сүйемелдеңіз. 41. Не себептен жүйенің энтропиясы температураға тәуелді болып табылады? 42. Тарауда берілген термодинамикалык мәліметтерге сүйене отырып 30-шы сүрақтың жауабын қалай өзгертуге болады? 43. Негізінен сутегі мен гелийден тұратын Юпитер сияқты планетада біз білетін клеткаға азды көпті ұксас клеткалардың пайда болуы мүмкін бе? 44. Термодинамикалықтұрғыдан алғанда, акуыздардың қатталуы спонтанды үдеріс болып табылады. Бұл құрылымның кеңістіктегі ретгілігі оте жоғары дәрежеде болуына мүмкіндік береді. Қатталған акуыз құрылымдарының энтропиясы қатталмаған ақуыздарға қарағанда төмен болады. Мұны қалайша түсіндіруге болады? 45. Қандай термодинамикалық зандылықтарға сүйене отырып, 43-ші сұраққа дәйекті жауап беруге болады? 46. Эукариот клеткаларындағы органеллалардың құрылымдық деңгейі прокариоттардың органеллаларына қарағанда жоғары болып келеді. Мұның Әлемдік энтропияға қандай ықпалы бар? 47. Биохимияда глюкоза және отгегінің аэробты зат алмасу барысында көміртегі диоксиді мен суға айналу үдерісін фотосинтезге кері бағытта жүретін экзотермдік (қуат бөлетін) үдеріс ретінде қарастыруға болады. Себебі, фотосинтез барысында су мен көміртегі диоксиді, глюкоза және оттегіге айналады. Аталған үдерістің екеуін де экзотермдік немесе эндотермдік деп атауға бола ма, әлде олардың бірі экзотермді, ал екіншісі эндотермді болып табыла ма? Неге? Аталған үдерістердің жүзеге асырылу жолдары бірдей ме? Неге? 48. Қандай құрылымның энтропиясы айтарлықтай жоғары: а) спираль тәрізді, қос тізбекті ДНҚ молекуласы; ә) ширатылған күйдегі ДНҚтізбегі? 49. Егер біз білетін клеткалар Күн жүйесінің Жерден басқа планетасында пайда болғанда ол қандай планета болар еді деп ойлайсыз, Марс па әлде Юпитер ме? Неге? 50. Не үшін клетка үшін органеллалардың болуы қолайлы болып табылады? Бұл тұжырымды термодинамикалық көзқарас тұрғысынан талқылаңыз.