Экстримофилдер туралы реферат қазақша

Опубликовано автором

Архебактериялар тіршілік үшін аса қолайсыз ортада өмір сүреді, сондықган, экстримофилдер деп аталады. Тіршілік ететін ортасының ерекшеліктеріне бай- ланысты, архебактериялар үш топқа бө- лінеді: метаногендер, галофильдер жэне термоацидофильдер. Метаногендер бұл көміртегі диоксидінен (С 02) және сутегі- ден (Н2) метан (СН4) түзе алатын қатаң анаэробты организмдер. Галофильдер өздерінің тіршілігі үшін, Өлі теңіздегі сияқты өте тұзды ортаны талап етеді. Тер- моацидофильдер — жоғары температураны және қышқыл ортаны қажет етеді, олар үшін қолайлы температура көрсеткіші: 80 °С— 90 °С, ал рН-2. Мұндай ерекше қасиетгер, ерте кезендегі Жер шарын- да орын алған қатаң орта жағдайларына бейімделудің нәтижесінде пайда болуы мүмкін. Аталған организмдер аса қатаң жағдайларға төтеп берген кезеңнен ба- стап, оларда түзілетін ферментгердің де биохимиялық жағынан өте тұрақты бо- луы тиіс еді. Эубактериялар мен эукари- оттардан бөлініп алынған ферменттердің көпшілігі жоғарьща келтірілген орта жағдайларына төзе алмайды. Биотехно- логиялық өндіріс үшін орасан зор маңызы бар реакциялардың бірқатары қос фер- мент арқьшы катализденуі қажет, оның үстіне, өндіріс ортасындағы жағдайлар- дың әсерінен көптеген ферменттердің катализдік белсенділігі қыска уақыт ішінде жоғала бастайды. Бұл өндірістік қиындыктарды экстримофилдерден бөлі- ніп алынатын ферментгерді қолдану- дың арқасында жеңуге болады. Мысалы, Тһегтиз адиаГісиз архибактериясынан бөлініп алынатын ДНҚ полимераза (Тач полимераза) ферменті. Полимеразды тізбектік реакциялар (ПЦР) технология- сы осы ферменттің қасиеттеріне түбегейлі түрде тәуелді (13.6- секцияны қараңыз). Биотехнология өндірісінің мамандары осындай ферменттермен қамтамасыз ете алатын организмдер үшін су асты қайнар көздерді және жер бетіндегі ыстық, тұзды су шығатын аймақгарды іздестіру үстінде. Йеллоустон саябағындағы ыстың су көздері. Кейбір бактериялар тым ңолайсыз орта жағдай- ларында да тіршілік ете алады. Өсімдік клеткасының тіршілік уақыты өскен сайын, вакуольдердің саны мен көлемі де ұлғая түседі. Вакуольдердің негізгі қызметі — өсімдіктің қалдық зат- тарды сыртқа шығарып отыру мүмкіндігі жеткіліксіз болған жағдайда, өсімдік үшін улы болып келетін қосылыстарды қоршап алып, оқшаулау. Мұндай қалдық өнімдер өсімдіктің дәмін жеуге жағымсыз етеді және шөпқоректі жа- нуарлар үшін айтарлықтай улы болады. Бұл бір жағынан өсімдіктер үшін қорғаныстық қызмет атқарады.