Жалпы орта білім беру стандарты

1. Жалпы орта білім берудің осы қалалық міндетті стереотипі (бұдан әрі — стандарт) «Білім туралы» 2007 жылғы 27 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңының 56- (Бұдан әрі — Заң) және оқыту деңгейіне, білім мазмұнын, студенттер мен үй жануарларының оқу жүктемесінің ең үлкен көлемін сұрайды.

2. Бірлескен орта білім берудің жалпы білім беру бағдарламаларын (бұдан әрі — білім беру ұйымдары) дербес және ведомстволық бағыныстылығынан, сондай-ақ оқу тілінен дербес түрде жүзеге асыратын білім беру ұйымдары:

1) осы норма;

2) оқу бағдарламалары мен типтік оқу бағдарламалары;

3) Қазақстан Республикасының білім беру саласындағы уәкілетті органы белгіленген тәртіппен бекітілген өзге де нормативтік құқықтық актілер.

3. Стандартты қолдану:

1) оқытудың күтілетін нәтижелер түрінде ұсынылатын бірлескен орта білімнің мақсаттарына жету жолымен оқыту мен тәрбиелеу сапасын арттыру;

2) қазақ, орыс және ағылшын тілдерінде оқу үдерісін ұйымдастырудың маңызды критерийлерін жасау арқылы үштілді оқытудың саясаткерлерін іске асыру;

3) бірлескен орта білім берудің академиялық және практикалық бағыты студенттердің теориялық білімдерін меңгеруін және қолданбалы сипаттағы міндеттерді орындау үшін алынған білімді пайдалану дағдысын дамытуды;

4) студенттердің жас шамаларын ескере отырып, пәндік білім мен қабілеттерді бірте-бірте тереңдетуді қамтамасыз ету;

5) білім беру құндылықтарының өзара байланысы мен тәуелділігіне және білім беру процесінің мазмұнын анықтайтын зерттеу нәтижелерінің күтілетін нәтижелеріне негізделген оқу мен білім берудің тұтастығы принципін іске асыру;

6) балалардың әл-ауқатының қорғалуын қамтамасыз ету, студенттердің арнайы білім беру қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін бекітілген критерийлерді құру және қосымша білім беру қызметтеріне қажеттілік;

7) орта білім берудің түрлері мен формалары арасындағы контраста жағдайында ортақ орта білімнің баламалылығын қамтамасыз ету;

8) білім беру ұйымдарында инновациялық тәжірибені қалыптастыру және қалыптастыру;

9) бiлiм беру сапасын қамтамасыз ету үшiн бiлiм беру ұйымдарының жұмысын объективтi бағалауды жүзеге асыратын компания.

4. Стандарт даму үшін топырақ болып саналады:

1) білім беру ұйымдарының әр түрлі типтері мен нысандары бойынша бірлескен орта білім берудің үлгісі;

2) орта жалпы білім беретін пәндер бойынша оқу бағдарламалары;

3) оқу пәндері бойынша оқулықтар мен оқу-әдістемелік ансамбльдер;

4) академиялық пәндер бойынша студенттердің оқу жетістіктерін бағалау өлшемдері;

5) оқытудың күтілетін нәтижелеріне және білім беру ұйымдарында білім алуға қол жеткізуді қамтамасыз ететін басқару жүйелері;

6) білім беру ұйымдарының оқу үдерісін болжау жүйесі;

7) білім беру ұйымдарының оқу үдерісін материалдық-техникалық, ақпараттық және коммуникациялық қамтамасыз етуге бірыңғай талаптар, оның ішінде арнайы білім беру қажеттіліктері бар студенттер үшін;

8) бiлiм беру сапасын қамтамасыз ету жөнiндегi бiлiм беру ұйымдарының жұмысын бағалау сипаттамасы;

9) педагогикалық кадрларды даярлауға арналған білім беру бағдарламалары, профессор-оқытушылар құрамының біліктілігін арттыру;

10) бірлескен орта білім беру ұйымдарында қорытынды емтихандарға арналған тест-өлшеу материалдары және жоғары оқу орындарында әдісті ұйымдастыру.

5. Білім беру ұйымдары тәрбие, оқыту және тәрбиелеудің барлық педагогикалық технологияларының көмегімен денсаулық сақтау ортасын қамтамасыз етеді.
6. Стандартта Заңнамаға сәйкес анықтамалар мен анықтамалар қолданылады. Бұдан басқа, тиісті анықтамалар мен олардың анықтамалары біріктіріледі:

1) ортақ орта білім берудің негізгі мазмұны — білім беру ұйымдарында оқуға жататын ортақ орта білімнің мазмұны, құрамы және мөлшері олардың ұқсастығы, келбеті мен нысаны, сондай-ақ оқыту тілі ретінде дербес түрде;

2) мектептен тыс жұмыс — оқу процесінің ажырамас бөлігі, студенттерге бос уақытты ұйымдастырудың конфигурациясы;

3) стандартты білім беру жобасы — білім беру пәндерінің (пәндерінің) тізімін регламенттейтін және тиісті білім құнының оқу жүктемесінің инвариантты және ауыспалы компоненттерінің мөлшерін белгілейтін құжат;

4) оқу жүктемесінің инвариантты құрамдас бөлігі білім беру ұйымдарындағы барлық оқушылардың зерттеуге қажетті, өздерінің ұқсастығы, келбеті мен нысаны, сондай-ақ оқыту тілі бойынша өздігінен білім алу пәндерін анықтайтын үлгі тәрбиелік ниеттің құрамдас бөлігі болып табылады;

5) жаттығу жүктемесінің айнымалы құрамдас бөлігі — бұл тәрбиешіге сәйкес білім беру ұйымын басшылыққа алатын үлгі тәрбиелік ниеттің ажырамас бөлігі;

Студенттер мен үйде оқыту деңгейіне сұраныс

11. Бірлескен орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламалары табиғи-математикалық және әлеуметтік-гуманитарлық салалардағы мамандандырылған зерттеуді енгізу арқылы білім мазмұнын дифференциациялау, интеграциялау және кәсіби бағдарлау негізінде әзірленеді.
12. Арнайы білім алу қажеттілігі бар оқушылар саны оқудың күтілетін нәтижелерін басшылыққа алады, олар бейіндік зерттеу бағыты: табиғи-математикалық және әлеуметтік-гуманитарлық бағыттардың пәндерін және мәжбүрлі пәндерді құрастыруды ескере отырып әзірленген.
13. Орта білімнің негізгі мазмұнын анықтау үшін негіз ретінде ақаулы емес пәндер бойынша зерттеудің күтілетін нәтижелері пайдаланылады.
14. «Қазақ тілі» және «Қазақ әдебиеті», «Орыс тілі» және «Орыс тілі әдебиеті», «Орыс тілі», «Ана тілі», «Орыс тілі», «Қазақ тілі мен әдебиеті», «Орыс тілі және әдебиеті», «Ағылшын тілі», «Орыс тілі және әдебиеті», «Ағылшын тілі», «Алгебра және талдаудың басы», «Геометрия», «Информатика», «Қазақ тарихы» «Стана», «Өзін-өзі тану», «Дене шынықтыру», «Бастапқы әскери қызметкерлер және технологиялық оқыту».
15. Барлық бағыттағы субъектілерді зерттеудің күтілетін нәтижелері осы қалыпты және тереңдетілген оқу деңгейіне сәйкес және зерттелетін профильдің жеке тұлғаларына жататын пәндердің мазмұнын анықтау үшін топырақ ретінде жұмыс істейді.
16. «Биология», «Химия», «Физика», «География» пәндері бойынша жаратылыстану-математикалық бағыттағы пәндерді терең меңгеру пәндері. Профильді зерттеудің осы бағытында қарапайым маңызы бар тақырыптар: Дүниежүзілік тарих, Құқық негіздері, Кәсіпкерлік және бизнес негіздері, Графика және дизайн.
17. «Шетел тілі», «Әлемдік тарих», «География», «Құқық негіздері» әлеуметтік-гуманитарлық бағыттағы пәндерді тереңдете зерделеу. Профильді зерттеудің осы бағыты бойынша «физика», «химия», «биология», «кәсіпкерлік және бизнес негіздері» пәндері бар.
18. Бірлескен орта білім беретін оқу бағдарламасында оқудың кез-келген оқу пәнінің бөлімдерін оқып-үйрену үшін күтілетін нәтижелер көрсетіледі.
19. Зерттеудің күтілетін нәтижелерінің жүйесі білім берудің ерекше қажеттіліктері бар студенттердің оқушылары қалыптасуы үшін жеке траекториясын құруға және ортақ орта білім беру ұйымынан «шығу» кезінде ұзақмерзімді оқу мақсаттарына жетуге біртіндеп жетуге мүмкіндік береді.
20. Міндетті емес пәндер бойынша бірлескен орта білім беру аяқталғаннан кейін күтілетін нәтижелер.

Қазақ тілі (қазақ тілі бойынша сабақтар үшін) / Орыс тілі (орыс тілі бойынша сабақтар үшін):

1) тыңдау және сөйлеу:

Оқушы әртүрлі қарым-қатынас салалары мен стильдеріне қатысты сөздерді біледі, ауызша мінез-құлықтың жабық және жасырын түрде жасалмаған түрлерін талдау, бағалау; Дайын және дайын емес монологтық және диалогтық қарым-қатынас тарихында барлық коммуникациялық мақсаттарға қол жеткізіледі, оларда қоғам саны; Тыңдаушыға әсер ету үшін сөйлеу мінез-құлық стратегиясын сатады; Ол өз көзқарасын білдіретін тыңдаған сөзден алынған ақпаратты талдайды және сыни түрде тексереді; Мәтіннің мазмұны кестесін болжайды; стилистикалық саралауды ескере отырып, тілдік бірліктерді пайдалану құрылымын және жалпыға танылған шараларын қадағалайды;

2) оқу:

оқушы әртүрлі типтегі сөздердің мазмұндарын, стильдерін және жанрларын түсінеді және түсіндіреді. Ғылыми-техникалық пәндер; Сөздің жасырын мағынасын және сөзге енгізілген көркемдік өкілдік құралдарының мағынасын таниды; Күрделі мәтіндердің лингвистикалық, композициялық және жанрлық ерекшеліктерін анықтайды; Оқырман алдында тұрған міндеттерге байланысты оқу стратегиясының барлық түрлерін пайдаланады; Ақпаратты барлауды жүзеге асырады, қажетті ақпаратты алып тастайды; Жанр мен стильдің барлық түрлеріндегі сөздердің композициялық, лингвистикалық, жанрлық және стилистикалық ерекшеліктерін қалыптастыру; Проблемалық сөздің мазмұнының кестесін сынап зерттеп, тұжырымдарды жасап, шешімдерді ұсынуға.

Тарихи, мәдени және әдеби процестердегі жұмыстың орыны мен орнын түсінеді; Фантастикадағы ұлттық құндылықтар; оның тарихи дамуындағы әдебиеттің жұмыс істеу процесі; жұмыстың идеологиялық маңыздылығы мен оны жүзеге асыру әдістерін, жұмыстың көркемдік құрылымын және автор қолданатын әдістерді; жұмыстың құрылымдық компоненттерінің маңыздылығы (сюжа мен композиция, көркемдік бөлшектің полисемиясы және сөздердің проблематикасымен байланысуы, көркем сөздің экспрессивті-экспрессивті әдістері және т.б.); Автордың жоспары, жазушының кейіпкерлер мен оқиғаларға қатынасы, авторлық ұстанымы; жұмысты қоса алған көңіл-күйі;

6) әдебиеттанудағы ауызша немесе жазбаша әдебиетті қалыптастыруда, аналитикалық сипаттың жеке сөзін құрастыруда, зерттелген мәтіннің түсіндірілуінде алған білімі мен қабілеттерін пайдаланады; идеологиялық және тақырыптық сәйкестік тұрғысынан өнер туындыларын оқып, бағалауға өз уақытында уақытты анықтау; Пікірталастарда, қоғамдық концерттерде, функционалдық азаматтық шартты көрсете отырып, рухани және адамгершілік қасиеттерін білдірді; Өнер туындыларын дербес талдау үшін;

7) әдеби шығармаларды көркем бірлік ретінде талдайды, оны түсіндіреді және мазмұнын түсіндіреді; түрлі жанрлық-генералдық сипаттағы шығармалар, көрінетін дәуірдің әмбебап, нақты, тарихи және маңызды көрінісін анықтайды; Шығарушының жұмысына тән қиындықтар және оларды ойлайды;

8) абстракцияның, шолулардың жасалуы үшін жұмыстардың мазмұны кестесін синтездейді; әртүрлі көздерден алынған ақпарат, желідегі желінің қайсысы, шығармашылық іс-әрекеттерді жасау, жеке ұсыныстарды және алынған ақпаратты жинақтау үшін; Қазақ және басқа халықтардың құндылықтарымен байланысы үшін жұмыстың мазмұнын рухани және адамгершілік толтыруға сәйкестендіруге ыдырау; Жұмыстарды талдау әдістері, көркем мәтіннің жеткілікті жанры мен жынысы;

9) жұмыстың көркемдік амбицияларын қарастырады; Әдебиеттің түпнұсқалығы және оның әмбебап мәдениет тұрғысынан маңызы; Адамның рухани-адамгершілік қасиеттерін қалыптастырудың мазмұны мен оның мағынасының маңыздылығына байланысты жұмыс; Композициялық, стильдік тұтастық, тілдік дизайн, белгіленген коммуникациялық тапсырмаларды орындауы бойынша ауызша және жазбаша өрнектер; Өнердің басқа да нысандары жолында жасалынған көркем сөзді интерпретациялау.

Қазақ тілі мен әдебиеті (қазақ тілінде оқытпайтын сабақтар үшін) / Орыс тілі және көркем әдебиет (орыс тілінде оқытылатын сабақ үшін):

1) Тыңдау:

студент коммуникацияның әртүрлі салаларының, коммуникативтік жоспарларының, сондай-ақ сөйлеушінің сөйлеуінің әлеуметтік және эмоционалдық сөйлейтін ерекшеліктерінің мазмұнын өте жақсы біледі; Сыни түсіну деңгейінде ақпарат алады; Естіген сөзді оның айқындылығы, бейнесі тұрғысынан қарастырады;

2) сөйлеу:

оқушы коммуникативті аппаратқа сәйкес әртүрлі лингвистикалық әдістерді тиімді пайдаланады, негізделген монологтық немесе диалогтық сөзді қалыптастырады; Көркем шығармалар тақырыбы туралы, шығармалардың қаһармандарына және олардың іс-әрекеттеріне деген көзқарасын білдіреді; Барлық мәлімдемелерді сыни түрде тексереді; жалпыға танылған тілді, сөйлеу мінез-құлық және этикеттің шараларын қадағалайды; проблеманың себептері мен зардаптарын болжайды; қоғамның әлеуметтік-экономикалық, рухани, моральдық, патриоттық, мәдени және тарихи дамуына қатысты идеяларды синтездей отырып, проблемаларды шешудің ықтимал жолдарын ұсынады;

3) оқу:

Оқушы қатты және әртүрлі сөздердің ерекше мазмұнын біледі, жасырын мағынаны анықтайды; мәтінмәннен таныс емес мәтіндердің мәнін анықтайды; Зерттелетін тақырыптар аясында академиялық сөздердің ерекшеліктерін анықтайды; Түрлі көздерден алынған ақпаратты шығарады; өнер және фольклор шығармаларындағы қазақ және басқа халықтардың адамгершілік норма туралы идеяларын талдай отырып, өнердің басқа түрлерінде әдебиет шығармашылығын байланыстырады; міндеттерге байланысты оқу стратегиясының барлық түрлеріне ие;

Бірлескен орта білімнен кейін студент:

Геоэкология, геоинформатика, геосаясат, геоэкономика, географиялық ғылымдар жүйесіндегі аймақтық зерттеулер кеңістігі мен рөлін түсіну; Табиғатты басқару, қаржылық, қоғамдық, саяси география және геосаясат саласындағы негізгі ғылыми пікірлер; Моменттер, информерлер және геосфераға антропогендік әсердің нәтижелері; Экологиялық тәуекелдер; Экологиялық дағдарыстың белгілері; Аумақтарды экологиялық жүйелеу; Қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шаралар жүйесі мен негізгі бағыттары; Аймақтық экологиялық менеджмент жүйелерінің ерекшелігі; Экологиялық менеджменттің негізгі әкімшілік, қаржылық және құқықтық механизмдері; Прогрессивті экологиялық саясатты бағдарлау; Қоршаған орта қасиеттері; Өмір сапасының сипаттамасы; Қаржы жүйелерінің модельдері; ірі экономиканың және әлем мемлекеттерінің қалыптасуының негізгі сипаттамалары; әлем мемлекеттері арасындағы халықаралық қатынастардың жиынтығы; жаһандану үдерісі; Қазақстанның өңірлік және халықаралық ұйымдардағы рөлі; Жер халқының қазіргі замандық қиындықтары және олардың жергілікті, аймақтық деңгейлердегі көріністері; Қазақстан Республикасының геосаяси күштерін мемлекеттік мүдделерге бағдарлау; әлемнің тарихи және мәдени салалары;

2) алдыңғы қатарлы әлемнің кеңістіктік әртүрлілігін, оның бірлескен және аймақтық ерекшеліктерін жүзеге асырады; табиғат, халық және экономика қалыптастыру заңдары; қоғам мен табиғат арасындағы өзара әрекеттесудің қиындықтары; табиғи, қоғамдық, қаржылық және саяси процестердің ерекшеліктері; Қоршаған ортаның жай-күйі үшін өз міндеті; Жаппай және жергілікті табиғи және әлеуметтік-экономикалық, экологиялық процестердің динамикасы; Қоғам мен табиғаттың өзара әрекеттесуін оңтайландыру жолдары, табиғи ортаға антропогендік әсер етуді тұрақтандыру; Қоршаған ортаны қорғаудағы ғылыми-техникалық прогрестің рөлі; Жердің әлеуметтік-экономикалық және саяси қалыптасуының географиялық факторларға тәуелділігі; өмір сүру сапасының қоршаған ортаны қоршаған орта сапасынан, алдыңғы қатарлы әлеуметтік-экономикалық және экологиялық міндеттердің көздерін және оларды шешу жолдарын; Әсер етудің рөлі мен ауқымы, геосаясат субъектілерінің өзара әрекеттесу сипаты;

3) геоэкологиялық, экономикалық-географиялық, әлеуметтiк-географиялық, саяси-географиялық және геосаяси зерттеулердiң әдiстерiн және олардың комбинацияларын пайдаланады; Геокеңістіктік деректерді информерлер; Талап етілген контекстте геоспатиялық деректерді іздей білу, өңдеу, жіктеу, түсіндіру, қайта құру, сақтау, беру және ұсыну; Картометрия әдістері;

4) сандық және сапалы геокеңістіктік деректерді талдау; Географиялық объектілерді, процестер мен құбылыстарды жүйелеу белгілері; Географиялық ортада және географиялық ортада орын алатын процестер мен оқиғалардың арасындағы себеп-салдарлық байланыстар; Географиялық объектілердің, процестер мен құбылыстардың орналасқан жері, қосылыстары және басқа да кеңістіктік қатынастарының ерекшеліктері; қоршаған орта сәттерінің адамдардың өмірі мен жұмысына әсері; әлеуметтік өндірістің табиғи, әлеуметтік-экономикалық топтары; Жоспарланған үй тапсырмасының қоршаған ортаға және халықтың әл-ауқатына әсері; экологиялық дағдарыстың белгілері; Қоршаған ортаны қорғау және табиғи табиғат пайдалануды басқарудың ұйымдастырушылық және құқықтық негіздері; Экономикалық секторларды орналастырудың заманауи сәттері; Геоэкологиялық, геосаяси және қаржылық процестер; халықаралық саяси, қаржылық, әлеуметтік-мәдени, экологиялық қатынастар мен қатынастар; Аумақтық және саяси жүйелер; Мемлекеттік аумақтың құрылымы; Муниципалды тұлғалар, түрлері және динамикасы; елдiң мемлекеттiк мүдделерiнiң жүйесi; геосаясат субъектілерінің геосаяси күші; Үлкен геосаяси кеңістік; географиялық және геосаяси жағдай, саяси, қаржылық және әлеуметтік дамудың ерекшеліктері мен сәттері, Қазақстанның әлемдегі орны мен орны;

5) модельдерді, зерттеулер мен шығармашылық жоспарларды, ақпараттық материалдарды синтездейді; Географиялық объектілердің жұмыс істеуін және қалыптасуын белгілеу жолдарын дамыту; Зерттелген объектілерді, үрдістер мен құбылыстарды жүйелеуге, жіктеуге, жалпылама және саралауға қабілеті; танымдық және түсініктеме процестеріне және құбылыстарға қабілеттілігі, мониторингті жасау, өзгеру сипатын және географиялық объектілерді, процестер мен құбылыстарды қалыптастыру мүмкіндігін анықтау;

6) геосфераның сипаттамалары мен экологиялық жағдайын қарастырады; геосфераға антропогендік қысым және олардың салдары; Кез-келген жердің географиялық және геосаяси жағдайы, табиғи және ресурстық әлеуеті; табиғи орта сапасы; Экологиялық тәуекелдер; Экологиялық дағдарыс деңгейі; Қоршаған ортаны қорғау шараларының тиімділігі; қоршаған ортаны қорғау және табиғатты пайдалану саласындағы ғылыми-техникалық прогрестің дәрежесі; Қоршаған ортаның сапасы; Өмір сапасы.